Bijna altijd is je zelfbeeld positief, maar soms slaat het toe: het loser-gevoel. Dan kun je alleen maar bedenken waar je niet goed in bent. Wie jou niet aardig vindt. Wat anderen beter kunnen. Waarin je tekortschiet. Wat te doen als er zo’n zwarte wolk boven je hoofd hangt?
Ik gaf een training ‘Omgaan met zelfkritiek’ in Groningen. Na afloop kwam er een deelnemer naar mij toe. Een heel aardige man, gerenommeerd leraar aikido. met de andere deelnemers erbij wilde hij het niet vragen, maar onder vier ogen wel. ‘Soms is mijn zelfkritiek zó heftig. Dan wil ik het liefst verdwijnen. Eerlijk gezegd is het bijna niet te verdragen. Herken je dat?’
Ik zette een stap in zijn richting. ‘Jazeker.’ We bespraken hoe het je soms in alle hevigheid kan overvallen, het loser-gevoel. En waarom en hoe. hij legde een hand op mijn arm, ik op de zijne. We glimlachten naar elkaar. Verder hadden we weinig woorden nodig.
Overeten, netflixen, alcohol
Het is absoluut niet cool om te erkennen dat je soms opeens zo grondig aan jezelf twijfelt dat je je afvraagt waar je bestaan toe dient. Maar wie eerlijk tegen zichzelf is, weet dat dit nare gevoel soms gewoon voorbij komt.
Wat te doen? De neiging is groot om die nare ervaring maar meteen weg te stoppen. Zo snel mogelijk. Maar daarmee blijft het juist langer hangen. Stap één is om er niet voor te vluchten: ga niet keihard werken, overeten, netflixen, een glas wijn inschenken, gamen, te lang slapen. Geen struisvogeltactieken.
Een loser-gevoel? Duik erin
De tweede stap is om er niet in te geloven. Het rotgevoel is een tijdelijke aanval van de innerlijke criticus. En zeker niet de waarheid. Stap drie is om vijf minuten met je volle aandacht stil te staan bij het nare gevoel in je lichaam. Ga zitten, sluit je ogen en observeer wat je ervaart. Ben je zwaarmoedig, verdrietig, boos, gefrustreerd, gevuld met lood? Doe er niets mee, maar laat het toe. ‘Shit, wat voel ik me rot.’ Stel je om je heen een zwarte wolk voor, of een dichte mist.
Een heel ongewone aanpak – ik weet het – maar probeer het toch eens. je vreest misschien dat overgave aan de akeligheid ervoor zorgt dat die nooit meer ophoudt. Maar het omgekeerde is waar. Hoe dieper je erin gaat, hoe sneller je er weer uit komt. Een paar intense minuten in de zwarte wolk verblijven is genoeg.
Tegengif tegen het loser-gevoel
Daarna komt stap vier. Visualiseer dat je de zwarte wolk verlaat en weer in het licht komt. Stel je een mooie, heldere ruimte voor of een zonovergoten landschap. Doe dan je ogen open en benoem concreet wat je om je heen ziet, op een objectieve manier. Dus niet ‘ik zie een lelijke salontafel’, maar ‘ik zie een salontafel met een vierkant tafelblad van hout’. Waarom? Omdat het je terugbrengt naar het hier en nu.
Oké, stap vijf. Pak pen en papier en noteer waarvoor je dankbaar bent. Er zijn ongetwijfeld positieve dingen in je leven. Al is het maar dat je ’s ochtends bent opgestaan. Of dat je kunt zien. Of dat je een fiets hebt en daarmee de natuur in kunt rijden.
En als niets helpt, als het vervelende loser-gevoel ondanks alles toch aanhoudt? Troost je dan met de gedachte dat alles verandert. Ook dat akelige rotgevoel.
