Sommige mensen hebben harde oordelen over zichzelf. Ze halen zichzelf neer, zien elke misstap als een grote blunder. Hun innerlijke criticus is een echte veroordelaar. Wat te doen?

Een greep uit de oordelen die we over onszelf hebben: lui, jaloers, niet ad rem, zwak, traag, dom, afhankelijk, geen doorzetter, onverstandig met geld, oud, lelijk of ondankbaar. Herken je er een of meer? Iedereen heeft dergelijke oordelen over zichzelf.

Vriendschappelijke blik
Je zou waarschijnlijk milder oordelen, als een van je vrienden dezelfde eigenschap had. “Hij is soms wat lui, maar als het erop aankomt, kan hij heel hard werken. Echt iemand die je zou vragen voor je verhuizing.” Of: “Zij is niet uitgesproken knap, maar ze hééft iets en ze kleedt zich goed. Haar uitstraling is bijzonder.”

Veroordeel je oordeel niet
Hoe kun je ophouden met oordelen over jezelf? De eerste stap is om niet langer te denken dat je jezelf niet zou moeten veroordelen. Dus stop met het oordeel over het oordeel. Creëer ruimte. In plaats van ‘wat stom dat ik mezelf veroordeel’ kun je denken: ‘Kijk, wat interessant, ik veroordeel mezelf nu. Laat ik daar eens over nadenken. Wat kan ik erover ontdekken?’

Maak het milder
De volgende stap is om je af te vragen of het oordeel milder kan. Misschien haal je je vermeende minder sterke eigenschap uit proportie. Ben je in alle gevallen dom? Of kun je enorm goed rekenen en plannen, maar ben je niet zo sterk in schrijven? Ben je werkelijk nooit ad rem, of sta je alleen met een mond vol tanden als iemand plotseling boos op je wordt? Nuanceer je oordeel en bedenk een aantal situaties waarin je wel slim of ad rem was.

Denk niet, maar voel
Oordelen komen vaak in de plaats van gevoelens. Anders gezegd: ‘doen’ komt in de plaats van ‘zijn’. Als je het oordeel niet ‘denkt’, maar het als het ware ‘voelt’, wat gebeurt er dan? Misschien word je verdrietig of voel je teleurstelling. Je zou perfect willen zijn, maar helaas… dat ben je niet. Geen enkel mens heeft alleen maar goede eigenschappen.

Compassie
Een zelfcompassie-experimentje. Bedenk hoe je je voelt tegenover de mensen om wie je veel geeft. Neem er één in gedachten. Misschien ervaar je iets van vriendelijkheid vanuit je hart. Mildheid, zachtheid, geduld, acceptatie.

Kijk eens of je diezelfde vriendelijkheid ook naar jezelf kunt richten. Voelt het gek, lastig, onmogelijk? Begrijpelijk, want dat zijn we niet gewend. En ook daar kun je een oordeel over hebben. Maar je kunt ook zeggen: ‘Hé, interessant! Wat kan ik daarover ontdekken?’