Het lijkt wel alsof burn-out een soort epidemie is. Hoe dat komt? Dat is de schuld van de innerlijke criticus. Die heeft namelijk twee gezichten: hij veroordeelt je én jaagt je op.Zo ontstaat een vicieuze cirkel: je best doen – het resultaat niet goed genoeg vinden – nog harder je best doen – nog niet tevreden zijn – enzovoort.
Uitrusten? Onzin!
Vorige week dinsdag wilde ik een dag vrij nemen, want ik was heel druk geweest. Maar mijn innerlijke criticus vond dat totale onzin. Gelukkig luister ik meestal niet naar hem. Ik wil in balans blijven: kalm, ontspannen, tevreden. Geen burn-out krijgen, ook geen kleintje. Dat is niet alleen heel aangenaam voor mezelf, dan kan ik ook het meest voor anderen betekenen.
Liever geen burn-out
Mijn innerlijke criticus heeft enorme weerstand tegen rust. Dat herken ik aan zijn opmerkingen. ‘O, heb je een dagje vrij, dan kun je toch wel even de tuin doen? En als je vanavond eventjes voor drie dagen kookt, dan kun je morgen en overmorgen tot half zeven ’s avonds doorwerken.’
(Let op het woord ‘even’. Heel verraderlijk.)
‘Toedeloe, doei!’, roep ik naar mijn innerlijke criticus. ‘Vrij is vrij.’ Vrij betekent rondlummelen, lang mediteren, een middagslaapje doen, de poes van de buren aaien. Of – helemaal fijn – een paard huren en daarmee de natuur in… Neuriënd.
Drie afleidingsmanoeuvres van de innerlijke criticus
Als je echt diep wilt ontspannen, heb je er baat bij om de afleidingsmanoeuvres van de innerlijke criticus te herkennen. Hij heeft namelijk een heel arsenaal aan slimme strategieën om je weg te houden bij het ware dolce far niente.
- Wees alert op onrust. Voelt ontspanning onaangenaam? Geef toch niet toe aan de drang om iets te gaan doen. Plof op de bank en adem een paar keer diep in. Of doe een geleide ontspanningsoefening via YouTube. (Deze bijvoorbeeld.) Onrust is het voorstadium van kalmte. Tenminste, als je dat gevoel toelaat.
- Kijk uit voor plotseling opkomende creatieve plannen. Krijg je een briljant idee op je vrije dag? Super, schrijf het op. Maar ga er niet mee aan de slag. Het is een afleidingstruc van de innerlijke criticus om rust te vermijden.
- Trap niet in schijnurgentie. De klussen die je innerlijke criticus als urgent beschouwt, zijn het bijna nooit. De meeste werkzaamheden kunnen wachten tot morgen, als je batterijen echt zijn opgeladen.
Fijn, jouw rustexperiment kan beginnen. Mijn favoriete leraar* zei het laatst heel helder: ‘Soms heb je moed nodig om te ontspannen.’
* Dank, Eva Maria Jansen!
